Verduidelijking bij berichtgeving over drinkgelegenheden in Vlaanderen: minder dan vroeger, maar even gedreven
In de media verscheen dat er steeds minder cafés in Vlaanderen zijn. Deze analyse werd gemaakt op basis van cijfers van Locatus, een bedrijf gespecialiseerd in het vergaren van data voor retail door onder meer visuele vaststellingen. Voor officiële analyses over de sector gebruikt Horeca Vlaanderen al vele jaren de datagegevens van Graydon en/of Stabel. Ondanks het feit dat een daling in het aantal cafés in Vlaanderen geen nieuwe vaststelling is, verduidelijken en nuanceren we graag de situatie inzake de drinkgelegenheden in Vlaanderen op basis van onze data.
De cijfers van Graydon tonen aan dat er zich slechts een daling van ongeveer 20% heeft voorgedaan bij drinkgelegenheden overheen de afgelopen 10 jaar. Zo waren er in 2015 nog 10.530 zaken waar je gezellig iets kon gaan drinken ten opzichte van 8371 zaken eind 2023. Er doet zich zelfs een stabilisatie voor in de laatste paar jaren.
Hoe kan het verschil in cijfers worden verklaard? Andere meetmethoden.
Als ondernemersorganisatie rapporteren wij in de jaarcijfers steevast over drinkgelegenheden
en dus niet louter over cafés. In die term zitten, naast cafés en bars (met inbegrip van o.a. koffiebars), ook de discotheken/nacht- en privé-clubs en de ambulante drinkgelegenheden inbegrepen. Tot die laatste categorie behoren, bijvoorbeeld, koffies die aan een mobiele baristabar worden verkocht. Horeca Vlaanderen werkt dus met de cijfers van Graydon omdat ze door hun methodiek dus zeer actueel zijn.
Locatus, daarentegen, focust zich voor hun rapportage op vanop de straat zichtbaar en actieve vestigingen. Horecazaken die niet meteen zichtbaar zijn vanop straat worden in hun meetmethode dus maar beperkt of mogelijk zelfs helemaal niet meegeteld. Daar komt bij dat ook het tijdstip van meten dus een belangrijke rol kan spelen.
Verdwijnt onze cafécultuur echt?
“Sowieso zijn het uitdagende tijden, die vragen om veerkrachtige ondernemers”, vertelt Matthias De Caluwe, CEO van Horeca Vlaanderen. “Het segment van de drinkgelegenheden werd in de afgelopen 10 jaar dan ook geconfronteerd met verscheidene uitdagingen. We zijn met minder als toen, maar onze ondernemers blijven even gedreven en er starten er ook nog steeds veel met enthousiasme”.
Dat het aantal cafés in dalende lijn zit, kent meerdere oorzaken. Uiteraard zijn er de stopzettingen en faillissementen, maar overheen het afgelopen decennium heb je evengoed drinkgelegenheden die een eetgelegenheid (eetcafé) zijn geworden. Daarnaast deden er zich natuurlijk veranderingen in het consumentengedrag voor. Zo hebben we gezien dat mensen soms liever thuis iets drinken in plaats van op café, maar denk evengoed aan een gewijzigde maatschappelijke kijk op alcoholgebruik tijdens het uitgaan of de opkomst van de pop-ups. Recent heb je ook de steeds veranderende context waarin waardoor we moeilijkheden kennen. De oorlog in Oekraïne zorgde voor hoge energieprijzen bij ons, de aankoopprijzen van producten stegen en we kenden een zware indexering van de lonen in 2023.
Toch is het natuurlijk niet allemaal negatief. In de cijfers valt op dat in de post-coronajaren de daling van het aantal drinkgelegenheden niet perse enorm steeg. Uiteraard waren er meer stopzettingen en faillissementen in 2023 dan in de jaren voorheen, maar tegelijkertijd hebben meer ondernemers een zaak gestart in het segment van de drinkgelegenheden dan in 2022. De typische Vlaamse cafés zijn dus zeker niet allemaal verdwenen en elk jaar komen er nog nieuwe zaken bij.
“2024 wordt een cruciaal jaar, waarin hopelijk gehoor zal worden gegeven aan enkele redelijke suggesties van Horeca Vlaanderen voor de korte termijn, zoals onder andere een verlaging van het btw-tarief voor non-alcoholische dranken die ter plaatse worden geconsumeerd naar 12% en het engagement van steden en gemeenten om ons pop-up charter af te sluiten met de lokale horeca zodat oneerlijke concurrentie wordt vermeden. We hebben een prachtig aanbod aan drinkgelegenheden in Vlaanderen, om fier op te zijn. Laat ons dus allemaal samen wat meer gezellig samen iets drinken op café, in plaats van thuis of voor de pc. Dat is de fijnste remedie.”