“Flexi-jobs minder aantrekkelijk maken? Dan raak je de extra koopkracht van bijna 100.000 mensen in onze sector en tref je opnieuw onterecht vooral de Vlaamse horeca. Handen af, dus!”

Horeca Vlaanderen, de sectororganisatie van de horeca, toont zich verrast door het debat. Flexi-jobs ontstonden in 2015 als flankerende maatregel bij de invoering van de geregistreerde kassa. In de horeca zijn flexibele werkkrachten onmisbaar tijdens piekmomenten, dit in aanvulling op de solide vaste tewerkstelling. Wat als een gerichte maatregel voor de horeca begon, werd jaar na jaar uitgebreid naar andere sectoren.

Die uitbreiding van de flexi-jobs had een keerzijde. Sinds 1 januari 2024 steeg de werkgeversbijdrage van 25% naar 28% en werden verscheidende beperkingen ingevoerd, zoals onder meer een fiscaal plafond van 12.000 euro voor onbelast bijverdienen in dit statuut. Horeca Vlaanderen verzette zich hier fel tegen en met resultaat: het federale regeerakkoord voorziet onder andere een verhoging van het plafond naar 18.000 euro.

Maar nog vóór die versoepelingen ingaan, steken oude discussies alweer de kop op. “Genoeg is genoeg,” zegt De Caluwe. “Voer eerst uit wat afgesproken is en evalueer nadien. Dat is hoe je degelijk beleid voert. Flexi-jobs in onze sector zorgden in 2024 voor bijna 300 miljoen euro extra koopkracht bij 96.140 mensen. Mensen die al voltijds of 4/5e werken, of gepensioneerd zijn en dus jarenlang bijdragen of bijdroegen aan onze samenleving. Dat extra inkomen stroomt vaak terug naar onze economie én laat mensen toe meer van het leven genieten.”

Flexi-jobs in de horeca: de feiten

Wat ontbreekt in het debat, is een blik op de feiten. Daarom werpt Horeca Vlaanderen, via haar kenniscentrum, een blik op enkele RSZ-cijfers. In tegenstelling tot wat vaak wordt gesuggereerd, blijft het aandeel flexi-jobs in de horeca beperkt en stabiel:

• In 2024 vertegenwoordigden 96.140 unieke flexi-jobbers in de horeca (PC 302) slechts 9,2% van het totaal aantal gepresteerde uren in de horeca. Amper 0,2% meer dan in 2023.
• 82,5% van de flexi-uren werd in 2024 gepresteerd in Vlaanderen. In Wallonië 12,4 % en in Brussel 5,1 %.
• Vaste tewerkstelling blijft dominant met 74,7% van de arbeidsuren.
• Het aandeel arbeidsuren van deeltijdse contracten binnen de vaste tewerkstelling daalde zelfs licht: van 22,3% (2023) naar 21,9% (2024).
• De sector kende in 2024 een recordjaar wat betreft de patronale RSZ-bijdragen: De horecawerkgevers betaalden maar liefst 846.217,4 miljoen euro aan bijdragen voor vaste werknemers en flexi-jobs, boven op de brutoloonmassa.
• Door de verhoging van de RSZ-bijdrage van 25% naar 28% voor flexi-jobs, betaalden horecaondernemers in 2024 hierdoor in totaal 8.858.620 euro extra.

“De cijfers zijn duidelijk,” stelt De Caluwe. “Horecaondernemers nemen hun verantwoordelijkheid. We betalen een record aan sociale bijdragen, en het aandeel flexi-uren blijft beperkt. Een flexi-jobber werkte gemiddeld 17,9 uur per maand, dat zijn bijvoorbeeld nog geen vier avonden. Maar wel cruciaal om piekmomenten mee op de te vangen. Waar is die ‘grote verschuiving’ naar 4/5de tewerkstelling dan? Alleszins niet in de horeca.”

De vrees op het terrein

De sector vreest zware gevolgen bij nieuwe verstrengingen of extra kosten voor het flexi-statuut. Dat blijkt uit een recente bevraging van Horeca Vlaanderen bij meer dan 380 ondernemers:

• 94% verwacht dat flexi-jobbers afhaken als het systeem fiscaal minder aantrekkelijk wordt.
• 73% vreest hogere loonkosten om flexi’s dan te behouden.
• 48% voorziet een hogere werkdruk voor vaste medewerkers.
• 36% overweegt aangepaste openingsuren of sluitingen.

Uit de bevraging van Horeca Vlaanderen blijkt overigens dat het overgrote merendeel van de flexi-uren wordt gepresteerd op vrijdag, zaterdag en zondag, met een duidelijke piek na 18 uur. “Dat zijn net de momenten waarop gezinnen uit eten gaan, vrienden op een terras zitten of feestzalen vol lopen,” zegt De Caluwe. “De vaste teams komen dan handen tekort. Zonder flexi’s kan onze sector die piekmomenten niet bolwerken.”

De horecaondernemers vrezen voor de gevolgen op het terrein als het systeem wordt uitgehold: “‘Sorry, al volzet of gesloten dit weekend.’ Dat wordt misschien de realiteit.” Het is precies die fiscale en praktische flexibiliteit die bijverdienen naast een vaste job, waarin je al bijdraagt, interessant maakt. “Als het systeem onaantrekkelijker of duurder wordt voor werkgevers, haken flexi’s af. En dat is niet minder dan een frontale aanval op de Vlaamse horeca,” stelt De Caluwe.

Welke oplossingen stelt Horeca Vlaanderen voor?

Indien het systeem in andere sectoren wél tot verschuivingen zou leiden, of als juridische bezwaren tegen de geplande versoepelingen blijven, stelt Horeca Vlaanderen twee mogelijke pistes naar voor:

• Beperk bijvoorbeeld de nieuwe versoepelingen (zoals bijvoorbeeld het plafond van 18.000 euro) tot sectoren met geregistreerde kassa’s. Daarvoor is er al sinds het ontstaan een wettelijke basis. Andere sectoren kunnen uiteraard het huidig systeem behouden en zijn uiteraard ook vrij om aan te sluiten in het andere.
• Of sta mensen met een 4/5e-job toe om pro rata (4/5e) gebruik te maken van de rechten van een fulltimer binnen het flexi-jobsysteem.

“Zo eenvoudig en logisch kan het zijn,” besluit De Caluwe. “Dit zonder het systeem minder aantrekkelijk te maken voor de flexi-jobber of duurder voor de werkgever. Zie je een globale verschuiving? Pas dan aan waar nodig, maar breek het niet af.”

En de begroting dan?

“Wat met de begroting?”, klinkt het vaak. Volgens Horeca Vlaanderen is het debat over flexi-jobs vooral ideologisch, niet budgettair. “Het is geen oplossing voor het begrotingstekort, maar wel een recept om de Vlaamse horeca te raken,” stelt De Caluwe.

Een structurele oplossing? Een btw-hervorming volgens het huidige Nederlandse model van 9% en 21%. “Daar pleiten we al jaren voor. Het geeft ademruimte én vereenvoudigt de administratie: een cola wordt dan in de supermarkt en op café gelijk belast, en het onderscheid tussen frietjes ter plaatse of afhaal verdwijnt. Eindelijk een gelijk speelveld. Moedig dat eerste minister De Wever deze piste opnieuw op tafel legt,” besluit De Caluwe.