Studie Konings Goos
Studie Konings-Goos oktober 2013
“Doemscenario is geen science fiction maar harde realiteit”
Uit een studie van Prof. Dr. Maarten Goos en Prof. Dr. Jozef Konings, verbonden aan de universiteit van Leuven, waarin een economische analyse wordt gemaakt van arbeidsintensieve sectoren in ons land blijkt dat de toekomst van deze sectoren aan een zijden draad hangt. Als casestudy wordt de horecasector uitgelicht. De conclusies zijn desastreus. Het banenverlies in de sector wordt becijferd tussen de 12.900 en 21.000. Om deze tewerkstelling te redden becijferen de professoren een noodzakelijke verlaging van de loonlast van 35%. Horeca Vlaanderen vraagt een snelle tussenkomst van de overheid.
“De politici van dit land moeten de realiteit onder ogen zien. Deze studie bewijst op een objectieve en wetenschappelijke manier de effectieve impact van de geregistreerde kassa op de sector” zegt Danny Van Assche, afgevaardigd bestuurder van Horeca Vlaanderen.
De studie
De studie presenteert eerst een macro-economische analyse van arbeidsintensieve sectoren in België. De professoren merken op dat het concurrentiedebat zich bijna uitsluitend richt op de “externe” loonkostenhandicap met de buurlanden, maar hiermee het zicht verliest op de loonkostenhandicap die is ontstaan op de eigen binnenlandse markt bij arbeidsintensieve sectoren als de horeca, textiel, recyclage maar ook publieke diensten omdat deze sectoren minder kunnen profiteren van recente technologische vooruitgang (de “computerrevolutie) dan kapitaalintensieve sectoren. Deze beperkte mogelijkheid tot innovatie leidt tot relatief hoge loonkosten per eenheid product in arbeidsintensieve sectoren en competitiviteitsverlies en afnemende rendabiliteit. Toch is er momenteel nog een hoge tewerkstellingsgraad in deze arbeidsintensieve sectoren.
Als casestudy van een arbeidsintensieve sector is de horeca bestudeerd.
De Horeca bestaat uit veelal kleine ondernemingen gekenmerkt door een lage netto winstmarge.
Horeca ondernemingen zijn daarenboven relatief jong en stellen veel jonge en laaggeschoolde
werknemers tewerk. De sector is meer dan andere sectoren gekenmerkt door een hoge concurrentiedruk waardoor de algemeen stijgende loonkosten niet in hogere prijzen kunnen worden afgewenteld.
De implementatie van het geregistreerd kassasysteem vanaf januari 2014 zal een verdere lastenverhoging teweegbrengen in de Horeca, hetgeen zonder verdere compenserende maatregelen ingrijpende gevolgen zal hebben voor de sector.
De implementatie van het horecaplan slaagt er volgens de analyse op korte termijn niet in om het verlies aan arbeidsplaatsen, veroorzaakt door de invoer van het kassasysteem, teniet te doen. Zonder compenserende maatregelen loopt dit verlies op tot 16.000 à 24.000 banen. Wanneer de compenserende maatregelen van het horecaplan in rekening genomen worden, gaat het om een verlies tussen de 12.900 en 21.000 arbeidsplaatsen.
Geen maatregelen = desastreus voor de sector
Horeca Vlaanderen legt de bal in het kamp van de politici. “Deze studie bewijst op een objectieve en wetenschappelijke manier wat wij al jaren zeggen: het invoeren van de geregistreerde kassa zonder extra begeleidende maatregelen is desastreus voor de sector. Zelfs nà de toepassing van het horecaplan wordt het banenverlies becijferd tussen de 12.900 en 21.000. Dit is waanzinnig.” zegt Danny Van Assche.
Voor de politici is de kous af. Als antifraudemaatregel wordt geregistreerde kassa met blackbox ingevoerd en ter compensatie is een horecaplan opgesteld. Deze studie bewijst dat huidige maatregelen niet volstaan. “ De politici van dit land moeten de realiteit onder ogen zien. Volgens de berekeningen is een verlaging van de loonlast van 35% noodzakelijk om de tewerkstelling te kunnen vrijwaren. Dit geldt niet alleen voor de horeca, maar voor alle arbeidsintensieve sectoren” aldus Danny Van Assche
Tenslotte merkt Horeca Vlaanderen op dat de reële impact zelfs nog groter is dan becijferd in deze studie. Ten eerste wordt de invoering van de kassa gespreid in tijd. Hierdoor zullen ondernemingen op hetzelfde ogenblik aan verschillende regels moeten voldoen. Dat zal het moeilijk tot onmogelijk maken om een juist prijzenbeleid te voeren met valse concurrentie tot gevolg. Ten tweede gaan daling van omzet en daling van personeelskosten niet parallel. Als je 25% minder omzet hebt wil dit niet zeggen dat je dit kan oplossen met het schrappen van 25% personeelskost. De kans is groot dat de zaak dan gewoon de deuren moet sluiten.
De studie “Een economische analyse van arbeidsintensieve sectoren” kan u hier downloaden
Studie Konings Goos 2015
Ook met de huidige begeleidende maatregelen zal de invoering van de geregistreerde kassa in de horecasector minstens elf- tot dertienduizend jobs kosten. Dat bewijst een universitaire studie van professor Konings en professor Goos, beide verbonden aan de KULeuven. De hoge loonlast blijft het grote pijnpunt voor de sector. Horeca Vlaanderen vraagt naast een snelle uitvoering van de bestaande maatregelen ook een verlaging van de lasten op arbeid op de eerste achtendertig uren. “Om een sanering van de sector te vermijden zijn beide noodzakelijk”, zegt afgevaardigd bestuurder Danny Van Assche.
In de vorige studie (oktober 2013) berekenden professoren Konings en Goos dat de invoering van de geregistreerde kassa eenentwintigduizend jobs zal kosten. Ondertussen heeft de overheid voor een aantal begeleidende maatregelen gezorgd. Zo is het aantal toegelaten dagen gelegenheidsarbeid opgetrokken tot tweehonderd, wordt het aantal overuren uitgebreid en dankzij de flexi-jobs wordt bijklussen in de horeca extra aantrekkelijk.
In een recente studie becijferen de professoren dat, ondanks deze maatregelen, de invoering van de geregistreerde kassa nog steeds elf- tot dertienduizend jobs zal vernietigen. Om dit verlies te compenseren is volgens de studie een bijkomende verlaging nodig van gemiddeld drieëndertig procent van de lasten op arbeid. Uit een aparte case study blijkt dat dit gemiddelde zelfs nog relatief is. Zo zou een gastronomisch restaurant met zes personeelsleden door de invoering van de geregistreerde een loonlastenverhoging van zesenvijftig procent te slikken krijgen.
“Onoverkomelijk”, zegt Danny Van Assche. “Geen enkel bedrijf kan dergelijke stijging verwerken. Horeca is de meest arbeidsintensieve sector in het land met de hoogste lasten op arbeid ter wereld. In tegenstelling tot de industrie kunnen we amper automatiseren. We hebben onze mensen gewoon nodig. De maatregelen die de overheid heeft genomen zijn noodzakelijk, maar pakken ons basisprobleem niet aan. De last op arbeid voor de vaste uren van de vaste werknemers moet naar beneden. Zo niet, dan zal het aantal faillissementen en stopzettingen enorm zijn. Veel ondernemers kijken nu nog de kat uit de boom maar zullen onder de huidige omstandigheden volgend jaar zelf de boeken toe doen. ”
Horeca Vlaanderen heeft zich steeds ingezet om mee te werken aan een witte horeca maar deze studie bewijst dat het noodzakelijk leefbaar kader er nog steeds niet is. “Vanaf 1 januari 2016 is de kassa verplicht. Ondanks de eerder genomen nuttige en noodzakelijke maatregelen, is het basisprobleem van de lasten op arbeid niet opgelost. De overheid moet zichzelf nu de vraag stellen of er in ons land nog plaats is voor arbeidsintensieve sectoren. Zo ja, dan is een verlaging van de loonlast absolute noodzaak, en wel vóór 1 januari”, besluit Van Assche.
De studie "Verlaging van de lasten op arbeid in de diensteneconomie:de horeca case van 2015 kan u hier downloaden.